Opvrolijken of laten huilen?
"De huidige computers kunnen al zó ongelooflijk veel, de hamvraag is nu: wat willen we dat ze met al die input doen?", zegt Jan van Boesschoten van de afdeling Digital van VodafoneZiggo. "Moet het systeem 's ochtends juist een vrolijk muziekje opzetten als het merkt dat de gebruiker een ochtendhumeur heeft? Of kan het zich beter even stil houden? Moet het systeem opbeurende dingen zeggen als iemand liefdesverdriet heeft of moet het juist volop ruimte geven voor de negatieve emoties? En wie bepaalt dat voor wie: houdt de gebruiker te allen tijde de teugels in handen of is het denkbaar dat de robot op een gegeven moment het voortouw neemt?"
Mogelijk versus wenselijk
Zulke vraagstukken kunnen een voltallige afdeling een leven lang bezighouden. Wat extra denkkracht kan dus geen kwaad, concludeerde Jan. Hij zocht contact met de Hogeschool van Amsterdam en liet een aantal studenten van de Master Digital Design invliegen die zich graag met dit thema wilden bezighouden. Sinds januari 2018 is een team bezig met een uitgebreid onderzoek naar de mogelijkheden en wenselijkheden van techniek op basis van stembesturing.
Gemak is slechts het begin
"De stem heeft de toekomst", aldus Jouke Zult, één van de studenten die zich over dit onderwerp buigt in het project van VodafoneZiggo. "Stembesturing is hard op weg uit te groeien tot een van de belangrijkste interfaces. Informatie zoeken, spullen kopen, contact leggen, teksten schrijven: stuk voor stuk worden deze activiteiten steeds eenvoudiger door de stem te gebruiken. Bedrijven als Amazon, Apple en Google pompen hier veel geld in. En dus duiken overal stembesturingssystemen op. Het levert nu vooral een hoop gemak op, omdat we bijvoorbeeld dingen niet meer hoeven in te typen, maar gewoon kunnen zeggen. Toch is dat slechts het begin."
Data als drijfveer van de revolutie
Big data en algoritmes zijn de drijfveren van de volgende revolutie, volgens Jan. "Machines leren hoe ze ons een perfect gepersonaliseerde ervaring kunnen bieden. Door denkkracht te ontwikkelen, gedrag te observeren en gegevens handig te koppelen, weten ze straks werkelijk álles van ons. Voordat we moeten niezen, zal een huisrobot wellicht al een zakdoek aangeven. Voordat we een koopbehoefte hebben, is er al een reservering gemaakt voor een concert. Het is straks allemaal mogelijk, maar willen we dat ook echt?"
De rol van de virtuele assistent in een gezin
Juist dat dilemma staat centraal in de opdracht van de studenten. Jouke: "We onderzoeken welke rol stembesturing kan spelen in een gezin. We focussen daarbij op de producten en diensten van VodafoneZiggo, dus telecommunicatie en thuis-entertainment. Wat voegt zo'n systeem toe aan het dagelijkse leven? In hoeverre neemt deze virtuele assistent de rol over van een scherm? En heel praktisch: hoe is het om in een huis te leven waarin iedereen de hele dag tegen apparaten loopt te praten?"
Het team studenten bestaat uit Matt Jungbloet, Vera van Horik, Carmen Scherbaum en Jouke Zult. In samenwerksessies met medewerkers van VodafoneZiggo kwamen vele inzichten naar voren. Hieronder staan de leidende ontwerpprincipes van het team:
1 Kwali-tijd ('quality time')
Bespaar niet alleen tijd, maar zorg er ook voor dat je deze op een betekenisvolle manier kunt besteden. Bevorder menselijke interactie door het wegnemen van onnodige ruis.
2 Structuur
Onze dagelijkse routine zit vol met terugkerende activiteiten. Slimme technologie herkent ze, neemt ze over of maakt het leven van haar gezinsleden lichter door erop te anticiperen.
3 Duidelijkheid
Geef gebruikers zoveel mogelijk controle en manage de verwachtingen. Dit schept vertrouwen in de assistent als rots in de branding van elk gezinslid.
4 Toegankelijkheid
Ken je gebruikers goed en wees benaderbaar. Altijd en overal. Een intuïtieve interface en passende feedback - visueel of auditief - staat gelijk aan de optimale ervaring.
"Ons onderzoek en het ontwerpproces tot dusver heeft ons een zeer positieve kijk gegeven op de toekomst van stembesturing", zegt Jouke. "Maar een integere benadering van de techniek blijft cruciaal. We zijn dankbaar dat VodafoneZiggo ons als opdrachtgever bij de Master de ruimte geeft om dit relatief nieuwe gebied te verkennen. Als ontwerpers is het onze verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat technologie in dienst staat van de mens, en niet andersom."
Binnenkort zal VodafoneZiggo de uitkomsten van het onderzoek presenteren.